Dünyanın en büyük 500 şirketinin %40’ı aile şirketidir. Nesiller boyunca ayakta kalan ve yönetim yapılarında hala aile bireylerinin bulunduğu bu şirketlerin başarısının altında yatanları Login Yazılımdan Levent Sılay ile konuştuk.
Öncelikle bu şirketleri diğerlerinden ayıranların ne olduğunu kısaca anlatabilir misiniz?
Kuşkusuz dünyanın en başarılı şirketlerinin aile şirketleri olmasının birçok sebebi vardır. Bunlardan ilki ve en önemlisinin ihtiyatlı yatırımlar olduğunu söylemek mümkün. Bunun yanı sıra; ana iş koluna odaklanmaları, güçlü değerlerin korunması, uzun dönemli performans ve stratejik bakış açısı ve kurumsal yönetim sisteminin korunmasının da etkili olduğu bir gerçektir.
Aile şirketlerinin öne çıkan gelişime açık noktaları nelerdir?
Bu noktada aile ve şirket kavramlarının birlikteliğinden doğacak olan avantajları ve dezavantajları doğru değerlendirmek gerektiği inancındayım. Kuşkusuz en önemli avantaj nesilden nesile aktarılan tecrübenin sonucu başarının yeni jenerasyonla birlikte büyüyerek artması diyebiliriz. Dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri ise iş ve aile kavramlarını birbirinden ayrı bir biçimde düşünebilme yetisidir. Jenerasyon farkı beraberinde yenilikçilik konusunda daha cesur bir tavır getirirken, dünyada aile şirketlerinin sadece %3’ünün üçüncü kuşaktan sonrasına devredebildiğini unutmamak gerekiyor. Sürdürülebilirlik konusunda oldukça emek verilmesi gereken bir konu olduğu inancındayım.
Aile şirketlerinde kurumsal yönetim problemleri olduğunu nasıl anlaşılır?
Bir şirkette kurumsal yönetim problemi gözden kaçırılabilecek bir nokta değildir. Fakat aile şirketlerinde bu durum biraz daha hassas bir konudur. Aile üyelerinin yönetimde yer almalarına rağmen hisselerinin diğer aile üyelerine oranla daha az olması, şirket hesabından borç isteme, terfi konusunda akrabalık derecesinin ön planda tutulması gibi sorunlarla karşılaşmak mümkündür. Görüldüğü üzere aile şirketlerinin kurumsal yönetim problemleri diğer şirketlere oranla çok daha hassas fakat üzerinde daha çok emek verilmesi gereken konulardır.
Aile yönetimi kavramını biraz daha açıklayabilir misiniz?
Aile yönetimi kavramını kısaca tanımlamak gerekirse; aile ve şirket çıkarlarının aynı doğrultuda olmasını sağlamak amacıyla ailenin organize olması sürecidir diyebiliriz.
Aile, kurumsal yönetim ve hissedarlık kavramlarının birbiri ile ilişkisinden kısaca bahsedebilir misiniz?
Öncelikle şunu belirtmekte fayda var; kuşaklar arasındaki hedef farklılıkları kolaylıkla çatışmalara sebebiyet verebilir. Bu durum aile şirketlerinin dağılmasına yol açan sebeplerden biridir. Bu nedenle tüm aile bireylerinin gerek ailenin görüşlerine, gerekse kurumsal hedeflere uygun ortak hedeflerde önceden mutabakatı sağlaması gerekmektedir.
Türkiye’de aile şirketlerinin eksiklikleri nelerdir?
Yaşanmış birçok tecrübeye dayanarak şunları söylemek mümkündür:
- Birçok şirkette aile büyükleri hala yetki devrinden kaçınmaktadırlar.
- Birçok aile şirketinde denetim kültürü oluşmamıştır.
- Hissedarlık ile yöneticiliğin eşdeğer tutulması, kurumsallaşmanın önündeki en büyük engellerden biridir.
Fakat tüm bunların dışında ülkemizde kurumsal olgunluk seviyesi yüksek olan birçok aile şirketi de bulunmaktadır.
Peki, son olarak Aile şirketlerinde ERP’ye bakış açısı konusunda kısaca bilgi verebilir misiniz?
ERP konusundaki ihtiyaç son zamanlarda bu durumu göz ardı eden firmalar tarafından bile fark edilmeye başlanmıştır. Fakat tahmin edeceğiniz üzere, ikinci neslin ERP’ye daha sıcak bakan bir yapıda olduğunu söylemek mümkündür. Dolayısıyla ikinci neslin yönetim kadrosuna geçmesiyle ERP’nin şirket için önemi daha belirgin hale gelmektedir.
ERP projeleri sayesinde tüm iş süreçleri detaylı olarak incelenmekte, bu sayede incelenen süreçler geliştirilirken firmaya sonradan katılan yeni nesil aile üyeleri bu süreçler hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmaktadır. Firmayı bin bir emekle kurup bugünlere getiren kurucu ortakların sezgileri sayesinde sistem sahibi olmadan verebildikleri kararları, sistem sayesinde kolayca verebilen yeni nesil aile üyeleri, aile büyüklerinin iş yoğunluğunu azaltmakta, hayat kalitelerini arttırmaktadır.
