ERP HABER – Aşağıdaki diyalog size bir şeyler hatırlatıyor mu?
“Geçen hafta çıkması gereken mal değil miydi onlar, ne durumda hala çıkmadı mı?”
“Kemal bey, Müşteri telefonda cevap bekliyor… Siparişleri ne zaman çıkacak diye soruyor. Ne diyeyim? ”
Birçoğumuz için tanıdık olan bu konuşmalar iş yaşantımızın neredeyse vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş durumda. Çoğu zaman hemen cevap vermek zorunda olduğumuz bu soruların yanıtlarını alabilmek ise her zaman kolay olmuyor. Bunun için sağlıklı bir üretim takip ve veri toplama sistemi gerekiyor.
Lojistik operasyonlarının yönetilmesi ve etkin bir üretim planlaması için üretim sürecinin hangi aşamada olduğunun gerçek zamanlı olarak bilinmesi önemli bir konudur. Aynı zamanda imalat sektöründe , katma değerin yaratıldığı üretim aşamasının kontrol altında tutulması, verimlilik ve karlılık analizleri için de büyük öneme sahiptir. Üretim verimliliğinin ve karlılığının sağlıklı bir biçimde ölçülebilmesi ise, ancak üretim izleme ve veritoplama sistemleri ile mümkün olabilir.
Güçlü üretim yönetim çözümüne sahip olan IFS ERP uygulamaları, farklı tarzlarda üretim yapan işletmelerin üretim takip ve veritoplama konusundaki ihtiyaçlarına esnek ve birçok çalışma tarzını destekleyen alternatif çözümler sunmaktadır.
Müşteriye özel imalat yapan bir işletme ile montaj hatlarına sahip, seri imalat yapan bir işletmenin üretim takip süreçlerindeki ihtiyaçları birbirinden farklıdır. IFS üretim literatüründe var olan; Atölye tarzı üretim (Shop floor), Seri üretim ( Repetetive), Proses tarzı üretim (Process), Yalın Üretim (Lean Manufacturing) gibi farklı üretim tarzlarını ve onların farklı üretim veritoplama ihtiyaçlarını destekleyen uzmanlık içeren ayrı üretim modüllerine sahiptir. Bu modüller aynı zamanda bir işletmenin farklı üretim birimlerinde eş zamanlı olarak kullanılabilirler.
Etkin bir üretim veritoplama sisteminin kurulması için öncelikli olarak üretim modeline ve firmanın ihtiyaçlarına göre üretimden toplanması gereken verilerin belirlenmesi gerekmektedir. Asgari düzeyde, malzeme sarfiyatları, malzeme hurdaları, imalat rakamları, fireler, fiili üretim süresi ve duruşlar başta olmak üzere; izlenebilirlik açısından lot ve seri numarası gibi bilgilerle kalite kontrol ölçümlerinin üretim aşamasında toplanması gerekebilmektedir. Bu veriler tespit edildikten sonra her bir verinin hangi aşamada ve nasıl elde edileceği ve kim tarafından nasıl kayıt altına alınacağı ayrıca tespit edilmelidir. Bu noktada bazen sağlıklı veri akışının sağlanabilmesi için barkodlu üretim takip sistemin kurulması gerekebilir.
Üretici firmalar imalat aşamalarını, yapılan üretimleri ve üretimde sarf edilen işçilik ve malzeme kayıtlarını bir şekilde takip etmek durumda oldukları için bu bilgileri kayıt altına almaya çalışırlar. En yaygın kullanılan basit düzeydeki kayıt sistemi ise üretim takip föylerinin operatör ve üretim elemanları tarafından doldurulmasıdır. Bu föylerde toplanan bilgiler sonrasında, eğer entegre bir üretim takip sistemi yoksa excel ortamına girilmekte ve sonuçta sadece üretim verimliliğinin raporlanması ile yetinilmektedir.
Çözüm IFS ERP Uygulamalarında
IFS olarak sunmuş olduğumuz üretim takip sistemi ile; firmaların üretim aşamasındaki fiziki şartları, üretimde oluşan verilerin toplanabilirliği, raporlanabilirliği ve raporlanabilirlik sıklığı göz önüne alınabilir. Bu şekildeen basit düzeyde föylerde toplanan verilerin iş bitiminde veya vardiya sonlarında sisteme girilmesi tarzındaki bir çalışma mantığı ile başlamak mümkün olur. Üretim aşamasında makinelerin kontrol edilmesi için kullanılan Scada sistemleri veya PLC’lerden gerekli olan üretim verilerinin hiç el değmeden otomatik olarak IFS üretim modülüne beslenmesi gibi gelişmiş veri toplama sistemlerine kadar alternatif çözümler uygulanabilmektedir. Bu modellerden hangisi veya hangilerinin nasıl kullanılacağı tamamen firma gerçekleri ve uygulanabilirliği göz önüne alınarak tespit edilmektedir.
Bu çalışma tarzları hakkında kısaca bilgi verelim.
1. Üretim Takip Föylerinin Kullanılması.
Genel olarak verinin oluştuğu yerde ve verinin sahibi tarafından sisteme girilmesi hataların ve muhtemel gecikmelerin önüne geçilmesi açısından çok önemlidir. Ancak bazen bunu gerçekleştirmek fiziki şartlar, firma gerçekleri – yatırım gereksinimi ve işçilik- ve imkansızlıklar yüzünden mümkün olamayabilir. Bu gibi durumlarda IFS üretim modülünden iş emri bazında veya makine bazında üretim takip föyleri basılmakta ve sistemin beslenmesi için gereken veriler işçiler tarafından doldurulmaktadır. Bu bilgiler gün sonunda veya vardiya sonlarında sisteme işlenmektedir.
Bu bilgilerin sisteme zamansal olarak faz farkı içererek işlenmesinin dezavantajı dışında online üretim takip sistemlerinden bir farkı olmamakta ve anlamlı veriler haline getirilmektedir. Üretim verimlilik raporları rahat bir şekilde sistemden alınabilmekte aynı zamanda entegre olarak stok düşüşleri ve üretim kayıtları oluşturulmaktadır. Fiili üretim süreleri kullanılarak maliyetlendirme yapılması sağlanabilmektedir.
2. Üretimde PC veya Dokunmatik Ekranların Kullanılması.
Üretimin belirli bölgelerine veya makinelerin başlarına konulan PC ler veya dokunmatik ekranlar aracılığı ile verilerin operatörler tarafından girilmesinin sağlanması prensibine bağlı çalışma modeli çok önemlidir.
Üretim kayıtlarının anında girilmesine imkan veren bu uygulama modelinde en önemli nokta, sistemi besleyecek kişilerin operatörler olmasıdır.
Bu kişilerin eğitim düzeyleri ve asli görevlerinin üretim yapmak olduğu dikkate alındığında kullanacakları ekranların; çok basit, kolay, kısa sürede giriş yapılabilecek ve hataya imkan vermeyecek bir yapıda olması gerekir.
IFS Shop Floor Reporting ekranları bu duruma uygun bir biçimde tasarlanmış; en az efor ile operatörlerin kolayca kullanacakları özel ekranları içermektedir. Çok basit anlamda operatörlerin yaka kartlarındaki barkodları okutarak iş merkezine gelme kayıtlarının tutulmasından, gün içinde yapmış oldukları tüm üretim aktivitelerini, üretim sürelerini, duruşlarını ve üretim adetlerini dokunmatik ekranlardan girmelerini sağlayan bu yapı aynı zamanda üretim bölümlerinin farklı bilgileri toplama gereksinimlerine göre de düzenlenebilmektedir. Böylece kolaylıkla her bölümün kullanımına özel bir hale getirilebilmektedir.
Üretim birimlerine yerleştirilmiş olan ekranlardan yapılan bu girişler sayesinde; hem üretim online olarak takip edilmekte hem de veriler oluştuğu noktada ilk elden sisteme girildiği için sağlıklı ve güvenli olmaktadır. Bu şekilde tekrar işlenmesine gerek olmadan raporlamalarda kullanılabilirler. Bu sayede fiili üretim süreleri baz alınarak yapılan maliyetlendirme çalışmaları sayesinde detay maliyet analizleri yapılabilir.
Üretime konulacak olan PC ve diğer dokunmatik ekranların maliyetlerinin düşmesi ve üretim birimlerinin kablo gereksinimlerinin Wireless Network uygulamaları ile ortadan kalktığı günümüzde bu tarz bir üretim takip sisteminin kurulması, donanım ve yatırım maliyetleri açısından sıkıntı yaratmayacak düzeylere inmiştir.
3. OPC aracılığı ile Process otomasyon sistemlerinden (Scada) direct olarak verilerin toplanması
Yukarıda belirtilen veri toplama sistemlerinin temelinde sisteme kazandırılması gereken verilerin, manuel olarak girilmesi esastır. İster bu ilk modelde olduğu gibi üretim takip föylerine yazılarak sonradan sisteme girilmesi, isterse de üretim birimlerindeki dokunmatik ekranlar tarafından anında sisteme girilmesi yönünde olsun, sonuç itibarı ile kullanıcılar için sistemin beslenmesi anlamına gelmektedir.
Oysa ki günümüzde birçok endüstride üretim kontrol ve yönetim sistemleri için geliştirilmiş olan SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) sistemleri ve bilgisayarlı imalat yönetim sistemleri kullanılmaktadır. Farklı Makine ve endüstriyel üretim hatları dizayn eden firmalar tarafından geliştirilmiş olan SCADA sistemleri ile üretimin her aşaması yönlendirilmekte, üretim aşamasında ürün kalitesini belirleyen kritik ölçümler ve ayarlar sürekli kontrol edilip istatistiksel olarak PLC (Programmable Logic Controller) sistemleri tarafından toplanmaktadır. Üretimi yönlendiren bu sistemler çoğu zaman işletme performansını ölçmek ve değerlendirmek için gerekli olan değerli verilerin bir kısmını da otomatik olarak toplanmasını sağlamaktadır.
Üretim sistemleri (SCADA) üzerinde toplanan bu verilerin ERP sistemine aktarılması ve aradaki insan faktörünün elimine edilmesi elbette hem işgücü tasarrufu sağlayacak hem de hataları ortadan kaldıracaktır.
Bu noktada karşımıza uygulama zorluğu olarak; farklı üretim sistemleri (SCADA) ile iletişimin sağlanabilmesi çıkmaktadır. Her makine üreticisi firma, kendine özel yazılımlar ve farklı işletim sistemleri ile çalışabilmekte. Bu durumda her biri için özel bir çalışma yapılması pek uygulanabilir bir yapı olmayacaktır. Bu noktada bir endüstri standardı yakalanamadığı için Microsoft, 1996 yılında ortak bir iletişim ortamı yaratmak için girişimlerde bulunarak, farklı ekipman üreticilerinin kullandıkları yazılımları OPC Server üzerinden dış sistemlerle kolay iletişim kurabilir hale gelmesini sağladı. Günümüzde neredeyse tüm ekipman üreticisi firmalar OPC Server yapısını destekleyen kontrol sistemleri sunar.
IFS Process Auotmation IntegrationTM , modülü ve OPC server aracılığı ile Scada sistemleri ile iletişim kurulmasını ve buradan elde edilen verileri IFS uygulamalarındaki ilgili modül ve fonksiyonlara aktarılması mümkün olmaktaydı. Gerekli iş mantığının uygulanması için IFS, Business API lerini kullanmaktadır.
Sonuç: IFS ERP Uygulamalarından değer yaratan çözümler
Üretimin eş zamanlı takip edilmesi, üretimden toplanan verilerin verimlilik analizlerinde ve maliyetlendirme sisteminde etkin olarak kullanılması imalatcı firmalar için kritik öneme sahiptir.
IFS Türkiye Ekibi olarak IFS ERP uygulamalarının sunmuş olduğu imkanları kullanarak veritoplama sistemleri kuruyoruz. Bu sistemlerde müşterilerimizin bulundukları sektöre ve çalışma şartlarına göre, yukarıda anlattığımız çalışma modellerimizden birini kullanıyoruz. Bu uygulamalar farklı olabilmektedir. Aytaç Gıda ve Feka’da olduğu gibi ileri düzeyde PLC ve SCADA sistemleri otomasyonu yapılabilmekte veya Maysan Mando ve Samet gibi birçok müşterimizde olduğu gibi, üretim birimlerine yerleştirilen PC ve Dokunmatik ekranlardan bilgi girişi gerçekleştirilebilmektedir.
Unutmayın: IFS ERP Uygulamalarının değer yaratan veri toplama çözümlerinden biri mutlaka sizin içindir.
İsmail Yıldırım,
Kıdemli Satış Öncesi Danışmanı, IFS Türkiye
